Wondgenezing: vormend zwachtelen na beenamputatie.

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • redactie

Autorisators
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

Een 50-jarige diabetes patiënt heeft een onderbeen amputatie ondergaan vanwege perifeer vaatlijden. De wond ziet er op de 4e dag postoperatief goed uit, maar de hechtingen moeten nog 2 weken blijven zitten. De patiënt wacht op een verblijfplaats in het revalidatiecentrum, waar ze de stomp zullen gaan vormen voor het aanmeten van een prothese. De verpleegkundigen op de afdeling vaatchirurgie zwachtelen nu de stomp elastisch tot de hechtingen eruit kunnen. Het is niet duidelijk of de stomp met hechtingen ook al vormend gezwachteld mag worden.

PICO

  • P: Patiënt met onder- of bovenbeen amputatie en hechtingen
  • I: Vormend zwachtelen
  • C: Elastisch (niet vormend) zwachtelen
  • O: Wondgenezing, tijd tot prothesevoorziening

De Vraag

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

Niet ingevuld.

Zoekacties

Search: PubMed, Cochrane, CINAHL, TRIP en CBO. Er is gezocht naar Systematic Reviews (SR) en gerandomiseerde studies (RCT) tot en met september 2013. Zoektermen: amputation stump, postoperative care, bandages, occlusive dressings, prosthesis fitting, wound healing. Resultaten: 1 richtlijn [1] en 2 SRs²,³.

Geïncludeerde Studies

    1. CBO, Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen, Richtlijn amputatie en prothesiologie onderste extremiteit, Utrecht 2012. 2. Nawijn SE, van der Linde H, Emmelot CH, Hofstad CJ. Stump management after trans-tibial amputation: a systematic review. Prosthet Orthot Int. 2005;29(1):13-26. 3. Smith DG, McFarland LV, Sangeorzan BJ, Reiber GE, Czerniecki JM. Postoperative dressing and management strategies for transtibial amputations: a critical review. J Rehab Res Dev. 2003;40(3):213-24.

    Stap 3: Appraise

    De Methodologie

    Methoden van onderzoek
    De richtlijn en de SRs zijn beoordeeld m.b.v. Cochrane en AGREE checklists en zijn goed uitgevoerd. De SRs zijn
    gebruikt bij het opstellen van de richtlijn.
    Voor de richtlijn is in Pubmed en Embase gezocht vanaf 1990 tot mei 2009. Er werden 7 RCTs gevonden die het
    postoperatief beleid t.a.v. wondverzorging onderzochten. Volgens de richtlijn zijn de geïncludeerde RCTs van
    matig tot slechte kwaliteit, i.v.m. een inadequate beschrijving of uitvoering van de inclusie en exclusie criteria,
    blindering, drop-outs en co-interventies. Ook ontbraken vaak heldere keuzes over de primaire of secundaire
    uitkomstmaten. Hierdoor bestaat er een mogelijkheid tot selectieve rapportage.
    In de geïncludeerde studies uit de richtlijn werden verschillende technieken gebruikt voor het vormen van een
    stomp: stomp zwachtelen, gipsverband (rigide), speciaal gefabriceerde ‘sockets’ (semi-rigide) of verwijderbare
    rigide verbanden. Twee RCTs in de richtlijn vergeleken alleen vormende verbanden en geen elastische
    verbanden en zijn niet gebruikt voor deze CAT. Eén RCT had een ander eindpunt. De overige 4 studies
    beschreven het gebruik van elastische of standaard verbanden t.o.v. de rigide of semi-rigide verbanden (al of
    niet verwijderbaar).

    Stap 5: Assess

    Toepassing in de Praktijk

    Er lijkt geen bezwaar te zijn om direct postoperatief vormend te verbinden. Hiervoor kunnen verschillende technieken worden gebruikt: stomp zwachtelen, rigide of semi-rigide verbanden. Nadeel van elastische zwachtels is het snel afzakken en het niet goed vormend kunnen aanleggen. Zwachtels beschermen de stomp minder tegen trauma, maar bieden wel de mogelijkheid tot frequente wondinspectie. Een nadeel van gips is de benodigde expertise van een gipsmeester en de beperkte mogelijkheid tot wondinspectie. Hetzelfde geldt voor semi-rigide materialen. Om wondinspectie mogelijk te maken, bestaan er ook verwijderbare semi-rigide verbanden. Nadeel hiervan is dat er diverse maten aangeschaft moeten te worden. De resultaten van deze CAT zijn goed toepasbaar bij onze patiënten. In samenspraak met de vaatchirurgen zal het bestaande beleid worden geëvalueerd en aangepast.