Is de DOS geschikt voor de wijkverpleging als screeningsinstrument voor een delier?

Inhoud

Basisgegevens

Auteurs

  • Marion Koot

Autorisators
Nog geen autorisators.

Stap 1: Ask

Klinisch Scenario

In de wijkverpleging bestaat de cliëntenpopulatie grotendeels uit ouderen van 65+ met een grote kans op gezondheidsrisico’s, waaronder het ontwikkelen van een delier. Vooral bij kwetsbare ouderen, cliënten met cognitieve achteruitgang en cliënten in de palliatieve fase is het van belang om extra alert te zijn op verschijnselen die wijzen op het ontwikkelen van een delier. Gevolgen van een delier kunnen zeer ernstig zijn. Door vroegtijdig signaleren van symptomen kunnen ernst en duur, en daarmee de gevolgen van een delier, beperkt worden. Er zijn diverse screeningsinstrumenten ontwikkeld voor toepassing in de 2e lijn. De DOS (Delirium Observation Scale) is een in Nederland ontworpen en gevalideerd screeningsinstrument dat ontwikkeld voor is verpleegkundigen. In het Cliënten Dossier (ECD) van Thebe Wijkverpleging is de DOS als meetinstrument beschikbaar.

PICO

  • P: Thuiswonende oudere client met een risico op ontwikkelen van een delier
  • I: Screening delier met behulp van de DOS
  • C:
  • O: Vroegtijdig signaleren van een delier

De Vraag

Is de Delirium Observation Scale (DOS) als screenings instrument bruikbaar voor de wijkverpleging voor het vroeg signaleren van een delier bij thuiswonende cliënten?

Stap 2: Acquire

Tabel van Terminologie

Niet ingevuld.

Zoekacties

Eerst is gezocht naar de meest recente, relevante richtlijnen. Hiervoor zijn de databases voor richtlijnen van de V&VN, Verenso, Oncoline en NHG gebruikt. Hierin werden twee richtlijnen gevonden: Delier Landelijke richtlijn, Versie: 3.0 (2010) en Richtlijn delier, Volwassen en ouderen (2013). In de database van de NHG werd de zorgstandaard Delier (2014) gevonden. Omdat beide richtlijnen en zorgstandaard ouder zijn dan vijf jaar en nog geen aanwijzingen werden gevonden van een herziening op korte termijn, is aanvullend gezocht in PubMed) CINAHL en Cochrane. Bij die zoekopdrachten is gebruik gemaakt van zoektermen en synoniemen zoals: oudere cliënten in de thuissituatie, screening delier, vroegtijdige herkenning van delier. De resultaten werden verder verfijnd door specifiek te zoeken naar reviews die gepubliceerd zijn na 2010. De volledige zoekopdrachten zijn beschikbaar in de bijlage 1. Artikelen waarvan niet de volledige tekst beschikbaar was of een volledige tekst in een andere taal dan Engels of Nederlands zijn geëxcludeerd.

Geïncludeerde Studies

    Resultaten zoekstrategie: 1 richtlijn, 1 zorgstandaard en 2 systematic reviews. 1. Verenso. (2013). Richtlijn Delier volwassenen en ouderen. Utrecht: Verenso 2. Nederlands Huisarts Genootschap. (2014). NHG standaard Delier. https://www.nhg.org/?tmp-no-mobile=1&q=node/1741 3. De, J., & Wand, A. (2015) Delirium screening: a systematic review of delirium screening tools in hospitalized patients. Gerontologist, 55(6), 1079–1099. 4. Van Velthuijsen, E., Zwakhalen, S., Warnier, R., Mulder, W., Verhey, F., Kempen, G. (2016). Psychometric properties and feasibility of instruments for the detection of delirium in older hospitalized patients: a systematic review. Int J Geriatr Psychiatry, 31, 974–989. DOI: 10.1002/gps.4441

    Stap 3: Appraise

    De Methodologie

    De richtlijn en NHG standaard zijn beoordeeld aan de hand van het AGREE-II instrument¹, voor beoordeling van de systematic reviews is gebruik gemaakt van de beoordelingsformulieren van het Joanna Briggs Institute² De beoordelingen werden door elk van de twee auteurs onafhankelijk van elkaar uitgevoerd en daarna vergeleken. De kwaliteitsscore voor de richtlijn Delier volwassenen en ouderen (2013) was positief, met domeinscores van 65% tot 100%. In het algemeen kreeg de richtlijn een kwaliteitsscore van 83% en positieve aanbeveling voor gebruik. De kwaliteitsscore voor de NHG standaard Delier (2014) was positief, met domeinscores van 27% tot 100% In het algemeen kreeg de NGH standaard een kwaliteitsscore van 68% en positieve aanbeveling voor gebruik. De systematic review van Velthuijsen et al. (2016) werd positief beoordeeld op tien van de elf te beoordelen items (zie bijlage). De beoordeling van de geïncludeerde onderzoeken is slechts door één onderzoeker uitgevoerd. De systematic review van De et al. (2015) werd positief beoordeeld op negen van de elf te beoordelen items (zie bijlage). Het is onduidelijk of de beoordeling van de geïncludeerde onderzoeken onafhankelijk van elkaar heeft plaatsgevonden. Publicatiebias van de geïncludeerde onderzoeken is niet onderzocht.

    Stap 5: Assess

    Toepassing in de Praktijk

    Veel cliënten in de wijkverpleging behoren tot de risicogroep op het ontwikkelen van een delier. Het vroegtijdig signaleren van symptomen van een delier door verpleegkundigen en verzorgenden in de wijkverpleging draagt bij aan preventie en kwaliteit van zorg. Het screeningsinstrument DOS biedt ondersteuning bij het tijdig signaleren van een delier waardoor ernst, duur én de gevolgen van een delier beperkt kunnen worden. Het vergroten van de kennis over een delier bij verpleegkundigen en verzorgenden in de wijkverpleging met daarbij het gebruik van de DOS draagt bij aan het vroegtijdig signaleren van symptomen. De organisatie zal bereid moeten zijn om mensen en middelen beschikbaar te stellen voor het ontwikkelen van een e-learning module over het delier en de verpleegkundigen en de verzorgenden hierin te scholen.